مکانیک و ارتودنسی

حرکت ارتودنسی دندانها ناشی از اعمال نیرو به دندانها مى باشد وسایل درمانی که متخصص ارتودنسی (  دکتر ارتودنسی ) انتخاب کرده و به کار برده و آنها را فعال   می سازد  چنین نیروهایی اعمال می دارند دندانها و بافت های اطراف آنها به این نیروها به واسطه یک واکنش بیولوژیک پیچیده که در نهایت منجر به حرکت دندانها در طول استخوان آنها می شود پاسخ می دهدسلولهای اطراف دندان که به نیروهای اعمال شده پاسخ می دهند نسبت به طرح براکت شکل سیم یا آلیاژ وسایل ارتودنسی حساس نبوده بلکه فعالىت آنها منحصرأ بر اساس stress و strain صورت گرفته در محیط شان مىباشد به منظور نیل به یک پاسخ بیولوژیکی دقیق بایستی تحریکات دقیق و اصول مکانیکی صحیح به کار گرفته شود پیچیدگی و تنوع پذیری همراه با سیستمهای بیولوژیکی پشتوانه دقت کلینیکی در کاربرد هر گونه تحریکی بوده واز آن حمایت می نماید کاهش فاکتور های ناشناخته در ارتباط با روند و انجام درمان ارتودنسی می تواند سبب کاسته شدن از تنوع پذیری در پاسخ درمان متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) گردد آگاهی از اصول مکانیکی نیروهای به کار گرفته شده برای کنترل درمان ارتودنسی ضروری است

اساس ارتودنسی بر کاربرد کلینیکی عقاید مکانیکی استوار است مکانیک شاخهای از علم است که توصیف کننده اثر نیروها روی اجسام می باشد  بیو مکانیک دلالت بر علمی دارد که در ارتباط با سیستم هابیولوژیک است درمان ارتودنسی نیروها را به دندان هااعمال مى دارد نیرو ها به واسطه انواع مختلفی از دستگاه های ارتودنسی ایجاد مىشود مورد مشابه این امر کاربرد داروها در پزشکی است دارو ها به منظور نیل به یک پاسخ بیولوژیکی خاص به کار می رود و با کمک آنها علایم یا مشکلات بیمار بر طرف شده و بهبود می یابد تجویز منطقی و صحیح داروها نیازمند درک مکانیسم فعالیت عوامل دارویی به منظور دستیابی به نتایج کلینیکی مطلوب است متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) نیز وابسته به کاربردی مشابه از سیستم های نیرویی مکانیکی برای حصول موفقیت درمان می باشند

طول دوره درمان ارتودنسی هنوز حدود دو سال می باشد  در صورت اعمال اصول بیو مکانیک در مکانوتراپی نه تنها ممکن است زمان درمان کاهش یابد بلکه طرح درمان های اختصاصی تر  مرتبط با هر بیمار می تواند برای نیل به نتایج قابل پیش بینی تر به کار رود کاربرد صحیح اصول بیومکانیک کارآیی درمان را به واسطه طرح ریزی درمانی بهبود یافته و ارایه مراقبت های لازم افزایش مى دهد درک و شناخت چندىن اصل مکانیکى پاىه به منظور فهم ارتباط کلینىکى بىومکانىک با ارتودنسى ضرورى است اولىن اصل مرکز مقاومت است تمام اجسام داراى مرکز ثقل مى باشند مرکز ثقل نقطه اى است که براى حرکت دادن خطى ىک جسم آزاد بدون اىجاد چرخش در جسم نىروى اعمال شده به آن بایستى از اىن نقطه عبور  کند لذا مرکز ثقل نقطه تعادل جسم مى باشد دندانى که در سىستم نگهدارنده استخوان واقع است ىک جسم آزاد نمى باشد چرا که به واسطه استخوان محصور و محدود شده است پس در ارتودنسى مرکز مقاومت همان مرکز ثقل بوده و معادل نقطه تعادل مى باشد

باىد توجه داشت که مرکز مقاومت مىتواند در هر کدام از پلان هاى فضا تعرىف و توصىف کرد دندان هاى منفرد واحد هاى دندانى و کل قوس دندانى و همچنىن فکىن داراى مرکز مقاومت مربوطه مىباشند مرکز چرخش ىک دندان بستگى به شکل و طول رىشه تعداد رىشه ها وسطح استخوان پشتىبان دندان دارد  در ارتودنسى تعىىن  و تشخىص موقعىت و جاىگاه دقىق مرکز مقاومت ىک دندان به سهولت امکان پذىر نبوده ام با اىن وجود مطالعات بالىنى و تحلىلى نشان داده اند که مرکز مقاومت ىک دندان تک رىشه که داراى سطح صحىح استخوان مى باشد در فاصله حدود ىک چهارم تا ىک سوم طول رىشه قرار دارد که در ارتودنسى باىد مد  نظر متخصص ارتودنسى ( دکتر ارتودنسى )  قرار گىرد

امکان تخمىن مرکز مقاومت استخوان هاى صورتى کل قوس دندانى نىز وجود دارد در مطالعات تجربى وتحلىلى گزارش شده است که مرکز مقاومت فک بالا در مورد حرکت خود فک بالا مختصرى پاىىن تر ازکاسه چشم مى باشد اگر چه موقعىت و جاىگاه دقىق مرکز مقاومت به طور تىپىک نا شناخته مى باشد ولى داشتن ىک آگاهى ذهنى از مرکز مقاومت دندان ىا دندان ها هنگام انتخاب و فعال کردن وساىل ارتودنسى حاىز اهمىت مى باشد ارتباط سىستم نىروى عمل کننده روى دندان با مرکز مقاومت نوع حرکت دندانى را براى متخصص ارتودنسى ( دکتر ارتودنسى ) مشخص مى کند کاربرد و اعمال نىرو منجر به حرکت ارتودنسى دندان مى شود واحد نىرو نىوتن  مى باشد غالبأ در ارتودنسى بالىنى گرم جاىگزىن نىوتن مى شود زىرا دخالت دادن شتاب در بزرگى نىرو از لحاظ کلىنىکى کاربردى نبوده و نا مربوط مى باشد نىرو به صورت بردار بوده وبه واسطه خصوصىات بردارتعرىف مى شود

از لحاظ کلینیکی تعیین اجزای افقی و عمودی و عرضی نیرو درک و شناخت جهت حرکت دندان را بهبود می بخشد در این زمینه نیز محاسبات مثلثاتی بایستی برای بر آورد میزان هر کدام از اجزا بردار صورت پذیرد نیرو های ارتودنسی به طور غالب به تاج یک دندان اعمال می شود لذا اعمال نیرو عمدتأ از طریق مرکز مقاومت دندان نمی باشد نیروهایی که از طریق مرکز  مقاومت دندان اعنال نمی شوند منحصرأ ایجاد حرکت خطی نمی نمایند گشتاور نیرو نیز در این گونه موارد منجر به مقداری حرکت چرخشی می شود گشتاور نیرو به واسطه حاصلضرب بزرگی نیرو در فاصله عمودی از خط عملکرد نیرو تا مرکز مقاومت محاسبه می شود واحد اندازه گیری گشتاور گرم-میلیمتر است متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) باید از اهمیت گشتاور نیرو آگاه بوده واز این امر برای طراحی کارآمد وسایل ارتودنسی استفاده کند روش دیگر برای نیل به حرکت چرخشی از طریق کاربرد گشتاور جفت نیرو یا کوپل می باشد یک کوپل دو نیرو موازی با بزرگی یکسان است که در دو جهت مختلف و با فاصله مشخص اعمال می شود بزرگی یک کوپل از طریق ضرب بزرگی نیروها در فاصله بین آنها محاصبه می شود واحد کوپل نیز گرم-میلیمتر است

حرکت  دندانی را می توان به چندین روش توصیف کرده وشرح داد با این حال انواع بینهایت حرکات را ضرورتأ می توان در چهار نوع حرکت پایه ارتودنسی طبقه بندی کرد tipping - translation - torque - rotation  رابطه بین سیستم نیروی اعمال شده و نوع حرکت را می توان به واسطه نسبت گشتاور  به نیرو توصیف کرد حرکت ارتودنسی حاصله بستگی به نسبت گشتاور به نیرو و کیفیت استخوان اطراف دندان دارد ریشه دندانی کوتاه و ارتفاع استخوان کاهش یافته نوع حرکتی که بر اساس نسبت گشتاور به نیروحاصل مى شود را تغییر مى دهد که باید مورد توجه متخصص ارتودنسی (  دکتر ارتودنسى ) قرار گیرد  tipping نوعی از حرکت دندانی است که در آن حرکت تاج بیشتر از حرکت ریشه مى باشد مرکز چرخش این نوع حرکت از مرکز مقاومت به نوک ریشه نزدیکتر است

وقت یک نیروی منفرد به دندان اعمال مى شود منجر به حرکت ریشه دندان و تاج در دو جهت مختلف مى شود که tipping  کنترل نشده نامیده مى شود این نوع حرکت ساده ترین نوع حرکت ارتودنسی است که مى تواند رخ دهد اما این حرکت غالبأ نا مطلوب است مىزان فشار وارده به استخوان غیر یکنواخت بوده ودر نوک ریشه ومحل اتصال تاج به ریشه حداکثر است نسبت گشتاور به نیرو در این نوع حرکت ارتودنسی از 0:1 تا حدود 5:1 مى باشد tipping کنترل شده یک نوع حرکت بسیار مطلوب می باشد که تفاوت آن با حرکت قبلی عبارت است از کاربرد یک نیرو برای حرکت تاج و اغمال یک گشتاور به وسیله متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) برای کنتل مقعیت ریشه دندان می باشد عمو مأ برای tipping کنترل شده نسبت گشتاور به نیرو 7:1  ضروری است

translation حرکت انتقالی دندان همچنین به عنوان حرکت bodily شناخته مى شود نوعی حرکت ارتودنسی که ریشه و تاج دندان به یک میزان ودر یک جهت حرکت می کنند مرکز چرخش در این نوع حرکت در بینهایت واقع شده است یک نیروی افقی اعمال شده در مرکز مقاومت دندان منجر به چنین حرکتی خواهد شد همانند حرکت tipping کنترل شده حرکت bodily نیز نیازمند اعمال همزمان یک نیرو و کوپل مى باشد در مقایسه با tipping کنترل شده بزرگی کوپل اعمال شده بیشتر است  و نسبت گشتاور به نیرو 10:1 مى باشد

حرکت ریشه  torque عبارت است از تغییر زاویه دندان به وسیله حرکت ریشه  در عین حفظ کردن موقعیت تاج دندان به طور ثابت  مى باشد در این حالت مرکز چرخش در لبه دندان مى باشد در این حرکت ارتودنسی نیاز به کوپل قویتری مى باشد

www.drsadreddini.ir

دندان فک جوش و ارتودنسی

در موارد نادری دندان ممکن است بدون توجه به میزان نیروی خارجی اعمال روی آن به هیچ عنوان حرکت نکند یک متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) می داند یک علت محتمل برای این حالت پدیده ای است که دندان فک جوش نامیده می شود که در نقطه تماس اتصال مستقیم ریشه دندان با استخوان وجود دارد

معمولا علت اولیه دندان فک جوش ضربه موضعی با منشا خارجی می باشد عواقب این وصعیت تحلیل پیشرونده ریشه همراه با جایگزینی ریشه توسط استخوان ( تحلیل جایگزینی ) و توقف رشد استخوان اطراف دندان در بیماران در حال رشد می باشد افرادی که دارای غیبت مادرزادی دندان های دایمی جایگزین می باشند معولا دچار دندان شیری فک جوش می شوند

در موارد نادری فک جوش بودن بسیار جزیی که فقط منطقه محدودی از دندان به استخوان متصل شده است اتفاق می افتد در صورتی که بتوان با کاربرد نیزوی ارتودنسی کافی بر این نواحی موضعی اتصال استخوان-دندان غلبه کرد و الگوی نرمال حرکت ارتودنسی دندانی را پشت سر گذاشته می شود

www.drsadreddini.ir

برگشت نتایج در ارتودنسی

فاکتور های بیولوژیک و مکانیکال زیادی میزان حرکت دندان در ارتودنسی را تعیین می نمایند چنین محیط فیزیولوژیک دینامیکی پیچیده ای نیز میزان برگشتی که متعاقب تکمیل درمان ارتودنسی رخ خواهد داد را مشخص می سازد برگشت را می توان به صورت تمایل طبیعی دندان یا دندان ها برای باز گشتن به موقعیت أولیه قبل از درمانشان در قوس دندانی تعریف کرد متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) می داند که عموما میزان حرکت ارتودنسی فعال دندانی به میزان زیادی با امکان برگشت ارتباط دارد ( به عبارت دیگر مشکلات بیشتر منجر به تمایل بیشتر به برگشت نتایج درمان ارتودنسی می شود )

فاکتور های درگیر در برگشت کلینیکی ارتودنسی عبارتند از مدت زمان اعمال نیرو یا فاصله ای که دندان حرکت می نماید همچنین نقش ألیاف لثه ای و دوره زمانی تغییرات استخوان متعاقب حرکت ارتودنسی دندان نیز در مقدار نهایی برگشتی که روی می دهد حائز اهمیت می باشد میزان برگشت حرکت ارتودنسی در طی یک دوره حیاتی از زمان بلافاصله پس از درمان ارتودنسی هنگامى که دندان ها و ریشه های دندانی به موقعیت نهایی مطلوبشان حرکت داده شده اند زیاد می باشد ( در مدت کوتاه پس از حرکت ارتودنسی امکان برگشت بیشتر است )

در طی فرآیند حرکت دندان همان گونه که توسط متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) بیان می شود در نواحی تحت فشار تحلیل استخوان و در نواحی تحت کشش تشکیل استخوان روی می دهد نوع استخوانی که در نواحی تحت کشش تشکیل می شود یک ماده استخوانی نسبتا نرم وغیر تکامل یافته می باشد این استخوان متعاقبا به یک ساختار استخوانی بالغ و محکم تغییر می یابد تا فراهم آورنده یک پشتوانه استخوانی مستحکم تر باشد این روند در ارتودنسی یک فرآیند آهسته ای است که می تواند تا شش ماه به طول انجامد لذا واضح است که در تمام بیماران ارتودنسی مکانیسم نگهدارنده بلافاصله متعاقب برداشتن دستگاه ارتودنسی یک بخش مهم و اساسی طرح درمان می باشد

برگشت ارتودنسی هنگامی رخ می دهد که به دندان ها این اجازه داده شود که به خارج از موقعیتی که از خلال ارتودنسی حاصل آمده است مهاجرت نمایند مطالعات بیولوژیک متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) شواهدی را فراهم آورده اند که مشخص ساخته است هنگامی که به دندان ها نیروی ممتد و مداوم اعمال می شود در مقایسه با مواردی که از نیروهای متناوب استفاده می گردد تمایل به برگشت بیشتری در دندان ها وجود دارد این امر بدان دلیل است که نیروهای مداوم ارتودنسی دندان ها را از موقعیت اولیه شان بیشتر حرکت می دهد نتیجه این مساله افزایش پتانسیل دندان ها برای بازگشت به موقعیت اولیه شان می باشد

این پدیده انرژی ذخیره شده برگشت را می توان مخصوصا در مواردی که در آنها دندان ها نیازمند تصحیح چرخشی با ارتودنسی می باشند مشاهده کرد هنگامی که دندان ها دچار چرخش می شوند الیاف لثه کشیده می شود هر چقدر میزان چرخش بیشتر شود این الیاف بیشتر کشیده می شوند به هر حال روند تطابق الیاف با این کشیدگی آهسته بوده و نیازمند سپری شدن زمان قابل ملاحظه ای می باشد که از طریق جراحی بریدن الیاف لثه ای تسهیل می شود متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) در نظر دارد که این امر منجر به رها شدن ایاف لثه ای آزاد و فراهم شدن امکان اتصال مجدد این الیاف در یک حالتی که کمتر تحت کشیدگی باشد می گردد ارزیابی طولانی مدت ارتودنسی 4 تا 6 و 12 تا 14 ساله پس از درمان فعال بر این امر تاکید دارد عمل جراحی بریدن الیاف لثه ای در بهبود عدم برگشت نتایج درمان ارتودنسی موثر می باشد در این مطالعه معلوم شد که در مدت یک تا شش ماه متعاقب جراحی بریدن الیاف لثه ای آسیبی به بافتهای اطراف دندانی مشاهده نشد

پس بافت لثه ای به عنوان عامل دخیل در برگشت ارتودنسی در نظر گرفته می شود

فاکتور هایی که در بالا به آنها اشاره شد به عنوان فاکتورهای داخلی برگشت نتایج ارتودنسی در نظر گرفته می شود ولی متخصص ارتودنسی می داند این فاکتور ها بایستی از فاکتور های خارجی مانند رشد مداوم استخوان های صورت و نیروهای حاصل از عضلات و رابطه دندان های بالا و پایین تمیز داده شود

با وجود مطالعات زیادی که در طول سال ها برای تشخیص تمام متغیرها دخیل در برگشت ارتودنسی انجام شده است تا به امروز میزان به هم ریختگی دندان های قدامی پس از ارتودنسی هنوز غیرقابل پیش بینی و متغیر است و به نظر نمی رسد هیچ متغیر قبل از درمانی چه از لحاظ یافته های کلینیکی کست ها یا رادیوگرافی قبل و بعد از درمان به عنوان پیش گوکننده های مفید مطرح باشد

www.drsadreddini.ir

تشخیص در ارتودنسی

تشخیص به معنای تعیین و مشخص نمودن ماهیت یک بیماری می باشد در ارتودنسی آنچه به عنوان بیماری شناخته می شود یک به هم ریختگی یا عدم هماهنگی دندان ها می باشد که اگر چه بیماری نیست ولی متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) می داند باعث مشکلات زیبایی و جویدنی می شود که می تواند آن را به صورت یک مشکل ناتوان کننده عنوان سازد

به منظور تعیین ویژگی های ناتوان کننده مشکلات ارتودنسی لازم است وضعیت صحیح شناخته شود درک این مساله برای متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) ضروری است که وضعیت صحیح در طبیعت یک محدوده می باشد و وضعیت نرمال یا طبیعی یک نقطه نیست ( افراد با مشخصات متفاوت می توانند در محدوده طبیعی و بدون مشکل ارتودنسی قرار گیرند )

از نقطه نظر زیبایی متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) در گذشته اساس تشخیص خود را بر مبنای اندازه گیریهای رادیولوژی قرار می دادند که در دهه های گذشته از نمونه های جمعیتی نامشخص بوده اند به دست آمده است مقدار عددی مطلق اندازه ها القا کننده درمان نمی باشد  بلکه تفسیر دقیق این داده ها و تمام اطلاعات به دست آمده از معاینه کلینیکی ارتودنسی و سایر مدارک درمانی بیمار است که بیان گر مسیری برای نیل به طرح درمان صحیح ارتودنسی می باشد 

در ارتودنسی به منظور نیل به یک تشخیص صحیح بیمار به عنوان یک مجموعه و به طور کلی مورد ارزیابی قرار می گیرد هر فاکتوری که ممکن است جزئی از علت مشکل یا در آن دخیل باشد یا اینکه درمان ارتودنسی را تحت تاثیر قرار دهد مورد بررسی قرار گیرد متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) در این روش اطلاعات را از طریق تاریخچه پزشکی و دندانپزشکی معاینه کلینیکی و مدارک که شامل قالب ها و عکس ها و رادیوگرافی می باشد جمع آوری می کند

تشخیص و لیست مشکلات مبنا و اساس اهداف درمان ارتودنسی می باشد و طرح درمان ارتودنسی که متعاقب آن ارائه می شود به طور اختصاصی منطبق با نیازهای هر بیمار است متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) باید تلاش کند که از قرار دادن همه بیماران در یک طبقه و گروه خاص اجتناب کند چرا که در این روش تشخیص ساده انگاشته شده و منجر به اتخاذ درمان های استاندارد شده مشخصی برای همه بیماران می گردد

متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) می داند از دیدگاه اهداف درمانی ارتودنسی یک یا چند طرح درمان مختلف را می توان تعیین کرد به نحوی که هر کدام اساسا به سازمان دهی توالی شیوه ها و روش هایی که برای نیل به اهداف مطلوب مورد نیاز است کمک می نماید رضایت آگاهانه بیمار ارتودنسی که مشتمل بر توصیف مزایا معایب و خطرات هر کدام از طرح درمان ها م باشد در نهایت تعیین کننده انتخاب درمانی نهایی است 

متخصص ارتودنسی ( دکتر ارتودنسی ) مجبور است در محدودیت و الزامات خاصی که توسط عوامل مختلف ایجاد می شود عمل نماید محدوده بافت نرم فقط امکان مقدار خاصی تصحیح را فراهم می سازد در موارد نیاز به حرکات عمده ارتودنسی ممکن است از سایر انتخاب های درمانی مانند جراحی استفاده شود که اگر چه این روش توانایی ایجاد حرکات وسیع تری را دارد ولی این توانایی باز هم توسط محدوده بافت نرم محدود می گردد در کل با توجه به کلیه محدودیت ها هدف نهایی در ارتودنسی نیل به بهترین تعادل زیبایی دندانی فکی می باشد

www.drsadreddini.ir

مسواک زدن

مسواک ‌هایی در بازار وجود دارند که موهای بخش مرکزی سر آنها، کوتاه ‌تر از موهایی هستند که در محیط قرار دارند. بنابراین شما می ‌توانید سر این مسواک ‌ها را روی براکت‌ها منطبق کنید و اطراف براکت ‌ها را به راحتی تمیز کنید.

اگر هم در اثر خارج کردن دندان‌های تان در ارتودنسی ، میان آن ها فاصله افتاده است، می ‌توانید از مسواک ‌های بین دندانی "Inter dental Brush" برای تمیز کردن فاصله میان دندان‌های تان استفاده کنید

www.drsadreddini.ir